Moskova nehrinde, Ressamlar Sokağı
bölgesinde, Kırım Köprüsünden kolayca görülebilecek bir anıt vardır. 98 metre
uzunluğundaki bu anıt dünyanın en yüksek sekiz anıtından biridir. Gürcü
ressam, heykeltıraş Zurab Tseretelli tarafından yapılmış olan anıt Büyük Petro
tarafından kurulan Rus donanmasının 300. yılı anısına yapılmıştır.
Bu anıtta Büyük Petro bir geminin
dümenindedir ve elinde parşömen Moskova'nın aydınlık ufuklarına bakmaktadır. Büyük
Petro (1682-1725) tartışmasız şekilde Rus tarihine damga vuran en önemli
kişiler arasında yer almaktadır.
Rusya’yı büyük ve önemli bir güç haline
getirmiş, aydınlanma ve akılcılık anlayışıyla eğitimden kültüre, ekonomiden
askeri alanlara kadar çok sayıda reforma imza atmıştır. Sloganı ilerleme için
değişim ve aydınlanma olmuştur. Bazı tarihçiler onun Rusya’ya zafer, mantık ve kanun
getirdiğini söylemektedir.
Karakter olarak inatçı ve kararlı bir
kişiliğe sebep olan I. Petro toplum hayatında giyim kuşam dahil bir çok alanda
batılı unsurları zorla ve buyrukla hayata geçirmiştir. Kendi ailesi, annesi,
karısı ve Boyar Duması bile onun reformlarına karşı çıkmış ama o yolundan vazgeçmemiştir.
Avrupa ülkelerini heyetlerle bizzat
ziyaret etmiştir. Batı ziyaretinden döndükten sonra sakal bırakılmasını
yasaklamış ve batılı giyim kuşam şartı getirmiştir. Sakalını kesmeyi
reddedenler vergi ödemek zorunda kalmıştır. Ayrıca Rus takvimini değiştirmiş ve
batı takvimine geçmiştir. Gelenekçiler onun reformlarına şiddetle karşı çıkmış,
örneğin tıraş olmanın insanda Tanrının görünümünü bozduğunu ileri sürmüşlerdir.
Büyük Petro’nun en önemli reformları
eğitim ve kültür hayatına ilişkindir. Minimum eğitim gereklerini dikkate alarak
matematik ve denizcilik gibi bir çok alanda uzman yetiştiren okullar açılmasını
emretmiştir. Eğitimi geliştirmek ve yönlendirmek üzere Bilimler Akademisi
kurulmasını istemiştir. Eğitim alması için yurtdışına gönderilenlerin sayısını
birkaç katına çıkarmıştır. Önemli batılı eserlerin Rusça’ya çevrilmesini
özendirmiştir. Ayrıca Rusya’nın ilk gazetesini kurmuştur (vedomosti).
İlginç olan ise Petro zamanında sadece bir
yıl savaşsız geçmiştir. İsveç ve Osmanlılarla önemli savaşlara girişmiştir.
Büyük Kuzey Savaşı’nda önemli bir çaba harcamış, gemilerin yapımında bizzat
görev almış, top yapmak için klise çanları bile eritilmiştir.
Ekonominin sadece askeri alana bağımlı
olmaktan çıkarılarak çeşitlendirilmesi, ihracatın artırılması ve özel girişimin
geliştirilmesi için çaba harcamıştır. Metal ve imalat sanayinin kurulmasına ön
ayak olmuştur. İş adamlarına önemli teşvikler getirmiş ve sanayinin gelişmesine
büyük önem vermiştir. Alınan önlemler kısmen sonuç da vermiş onun döneminde örneğin
dış ticaret hacmi yedi kat artmıştır.
En önemli icraatlarından biri de sınır bataklıklarına St. Petersburg adında
yeni bir şehir kurup başkenti buraya taşımasıdır. Bugün dünyanın en çok ziyaret
edilen şehirlerinden biri olan St. Petersburg bataklıklar üstüne büyük bir
çaba, emek ve maliyetle inşa edilmiştir. Binlerce serf, mahkum ve savaş esiri
kullanılmıştır. Bazı tarihçiler bu şehrin altında acı ve fedakarlık yattığını
ileri sürer bu yüzden.
Sonuç olarak Büyük Petro ve halefi Büyük
Katerina (1762-1796) akılcılık, mimari, bilim ve eğitim konularına yaptıkları
katkılarla 19. yüzyıl Rusya’sının sanat ve edebiyat alt yapısını hazırlamış iki
önemli kişidir.
Denizcilik tutkusu olan Büyük Petro 1724
yılı, soğuk bir sonbahar gününde Finlandiya körfezinde batan bir gemideki
askerleri kurtarmaya çalışır. Bu olay sonrasında ağır hastalanır ve kısa bir
süre sonra da ölür.
Yorumlar
Yorum Gönder