Bugün özellikle Akdeniz havzasındaki petrol ve doğalgaz rezervleri, bunlar üzerine ülkeler arasında yaşanan gerilimler, genel olarak enerji ürünlerinin üretilmesi, pazarlanması, tüketilmesi, arzı, talebi ve fiyat oluşumuna ilişkin ekonomik ve jeopolitik gelişmeler gündem oluşturmaya devam ediyor. Diğer taraftan her ne kadar yenilenebilir enerji kaynakları üretiminde artış olsa da fosil yakıtların enerji kullanımındaki önemi sürüyor.
Bu çerçevedeki tartışmalar açısından önem taşıması nedeniyle ABD Enerji Bilgileri İdaresi (EİA) ve British Petroleum (BP) tarafından yayınlanan enerji istatistiklerine özet olarak değinmeye çalıştım. Buna göre:
1.Dünya enerji tüketiminin kaynaklarına bakılacak olursa günümüzde petrolün yüzde 32 pay ile ilk sırayı almaya devam ettiği görülüyor. Kömür yüzde 26 ile ikinci sırada, doğalgaz ise yüzde 22 ile üçüncü sırada yer alıyor. Yenilenebilir enerji kaynaklarının payı yüzde 15, nükleer enerjinin payı ise yüzde 5 seviyesinde bulunuyor.
2.EİA tarafından yapılan projeksiyona göre 2050 itibarıyla petrolün payı yüzde 27’ye gerileyecek. Kömürün payında ise yüzde 6’lık bir azalma yaşanacak. Diğer taraftan yenilenebilir enerjinin payı yüzde 15’den yüzde 28’e yükselecek.
3.EİA tarafından yapılan projeksiyona göre 2050 itibarıyla dünya enerji tüketimi özellikle Asya Bölgesindeki büyümeden kaynaklı olarak yüzde 50 oranında artış gösterecek. Dünya doğal gaz tüketimi ise 2019-2050 arasında yüzde 40 oranında artış gösterecek.
4.BP verilerine göre 2019 sonu itibarıyla Dünya petrol rezervlerin 1,7 trilyon varil olduğu görülüyor. Bu rezervler içerisinde Venezuela yüzde 17,5 ile ilk sırayı, Suudi Arabistan yüzde 17,2 ile ikinci sırayı alıyor. Kanada’nın yüzde 9,8, İran'ın yüzde 9, Irak’ın yüzde 8,4, Rusya'nın yüzde 6,2, Kuveyt’in yüzde 5,9, Birleşik Arap Emirlikleri'nin yüzde 5,6, ABD’nin yüzde 4, son zamanlarda tartışma konusu olan Libya'nın ise yüzde 2,8 oranında pay aldığı anlaşılıyor.
5.Dünya Petrol üretimine bakıldığında ise rezervlerdeki ülke sıralamasının bir miktar değiştiğini görüyoruz. 2019 yılında Dünyada günlük üretilen petrol miktarının 95 milyon varil olduğu görülüyor. Bu üretimde ABD yüzde 17,9 ile ilk sırayı, Suudi Arabistan 12,4 ile ikinci sırayı, Rusya ise yüzde 12 ile üçüncü sırayı alıyor.
6.Petrol tüketimine bakıldığında ise ABD'nin yüzde 20,3 ile ilk sırayı aldığı, Çin’in yüzde 14 ile ikinci sırada yer aldığı, Hindistan’ın %5,2, Rusya'nın ise yüzde 3,3 pay aldığı görülüyor. Türkiye'nin dünya petrol tüketiminde yüzde 1 payı bulunuyor.
7.Dünya doğalgaz rezervlerine bakılacak olursa 2019 sonu itibariyle toplam rezervlerin 198 trilyon metreküp olduğu görülüyor. Bu rezervler içerisinde Rusya yüzde 19,1 ile ilk sırayı, İran yüzde 16,1 ikinci sırayı alıyor. Katar’ın yüzde 12,4, Türkmenistan’ın yüzde 9,8, ABD’nin yüzde 6,5 pay aldığı görülüyor.
8.Dünya doğalgaz üretimine bakıldığında ise 2019 üretiminin 3,9 trilyon metreküp olduğu görülüyor. Bu üretimde ABD yüzde 23, Rusya ise yüzde 17 ile ilk sıraları alıyor.
9.Doğalgaz tüketimine bakıldığında ABD yüzde 21,5 ile ilk sırada, Rusya 11,3 ile ikinci sırada, Çin yüzde 7,8 ile üçüncü sırada yer alıyor. Türkiye'nin payı yüzde 1,1 seviyesinde bulunuyor.
10.Dünya kömür üretimine bakıldığında 2019 yılında 167 milyon ton üretim yapıldığı görülüyor. Çin'in payı %47,6, ABD'nin payı yüzde 8,5, Endonezya’nın payı yüzde 9, Avustralya’nın payı yüzde 7,8, Hindistan'ın payı yüzde 7,6, Rusya’nın payı ise yüzde 5,5 seviyesinde buluyor.
11.Nükleer enerji tüketimine bakıldığında ABD yüzde 30,5 ile ilk sırada yer alıyor. Fransa yüzde 14,3, Çin yüzde 12, Rusya ise yüzde 7,5 pay alıyor.
12.Hidroelektrik tüketimine bakıldığında Çin yüzde 30 ile ilk sırada bulunuyor. Brezilya’nın yüzde 9,5, Kanada’nın yüzde 9, ABD’nin yüzde 6,4, Türkiye’nin ise yüzde 2,1 payı bulunuyor.
13.Yenilenebilir enerji tüketimine bakıldığında, yüzde 22 pay ile Çin, yüzde 20 pay ile ABD ve yüzde 7,3 ile Almanya ilk sıraları alıyor.
Yorumlar
Yorum Gönder