Kendi hüsnün hublar şeklinde peyda eyledin
Çeşm-i aşıktan dönüp sonra temaşa eyledin
(Kendi güzelliğini güzeller şeklinde ortaya çıkardın
Sonra aşıkın gözünden kendi güzelliğini seyrettin)
1-Alevilik ve Bektaşilik birbirinden ayrılamaz bir inanç sistemidir. Türk halk İslamlığı ve eski Türk gelenekleriyle yakından ilişkilidir.
2-İlk Osmanlı sultanları ile Bektaşilik arasında yakın bir ilişki vardı. Murat Hüdavendigar zamanında 1360 yılında kurulan Yeniçeri Ocağı da Bektaşiliğe hep bağlı kalmıştı.
3-Alevi-Bektaşi inanç sistemi özde aynıdır. Ancak usul ve ritüellerde farklılıklar olabilmekte, bu durum “Yol bir sürek bin bir” sözü ile ifadesini bulmaktadır.
Alevilik-Bektaşilik esasen doğa güçlerinden, doğanın dönüşümlülüğünden, mevsimlerden, güneşin belirleyici gücünden, göçebe bir toplumun inançlarından ilham alır. İleriye doğru akan değil, tıpkı mevsimler gibi dönen bir zaman kavramı söz konusudur.
4-Türkçe, inanç ve ibadet sistemi içinde kullanılan yegâne dildir ve bu konuda hassasiyet söz konusudur. Bunu aşağıdaki dizelerden de görmek mümkündür.
Türk dili okunur irfanımızda,
Arabi, Farisi lisan gerekmez
5-Bu inanç sistemi temelinde güçlü bir müzik ve edebiyat geleneği vardır. Nesimi, Hatayi, Fuzuli, Pir Sultan Abdal, Kul Himmet, Yemini, Virani gibi önemli şairler bulunmaktadır.
6- Hiçbir ritüel sadece kadınlara ya da sadece erkeklere özgü değildir. Herkese açıktır. Kadınların da ritüel ve törenlerde yer alması yine eski Türk gelenekleri ile örtüşmektedir. Eski Türk devletlerinde kadınlar sadece sosyal hayata değil, siyasi hayata da eşit haklarla katılmışlardır. Selçuklu dönemi sonlarına kadar beylerin yanı sıra hatunların da türbelerinin yapıldığı bilinmektedir.
7-İnanç ritüelleri insanların iç dünyalarını zenginleştirme ve daha kâmil insanlar haline gelmesini amaçlayan ritüellerdir.
8-Turna kuşu simgeseldir. Göçebelik Türklerin hayatında önemli olduğundan Turna kuşu da göçerliğin canlı örneğidir. Alevilerin kol hareketlerinin dahil olduğu çember oyunları bu kuşun dönüşlerini simgeler.
Türk halk kültüründe turna kuşu şans, refah ve umudu ifade eder. Efsanelere göre hayat kurtaran, yardım eden, umut dağıtan kuşlardır. Tek eşlidirler ve gururları için yaşarlar.
9-Alevilik ve Bektaşilik inanışında ruhun yeniden bedene dönüşüne, Allah’ın beşer suretinde tecelli ettiğine inanılır.
10-Alevilik- Bektaşilik örf dışı olarak ifade edilir. Yani dinin şekli unsurlarına aşırı önem vermek yerine, öze ve anlama daha çok dikkat gösterilir. Tanrıya inanmak ve ulaşmak için bir aracıya ya da mekâna ihtiyaç olduğu düşünülmez.
11-Bu inanç sistemi ve öğretisi temelinde derin bir insan, komşu ve doğa sevgisi vardır. Yaratılan her canlıda Tanrıdan bir iz bulunduğu için her canlıya saygı duyulması gerektiğine inanılır.
12-Alevi inancında önemli günler ise şunlardır:
-Hızır orucu
-Nevruz Bayramı
-Kurban Bayramı
-Gadir-i Hum Bayramı
-Abdal Musa anma etkinlikleri
-Masum-u paklar orucu
-Muharrem orucu
-Aşure günü
-Hacı Bektaş-ı Veli’yi anma etkinliği
KAYNAKLAR:
-Melikoff, I., Uyur İdik Uyardılar
-Alevi inanç sistemi ve ritülleri, aleviocagi.org
-Aleviliğin inanç kaynakları, alevibektasi.eu
-Wikipedia
-Diğer
Yorumlar
Yorum Gönder